1/3/13

Καλό Μήνα!!! Βάλατε τον «Μάρτη» στο καρπό; Να βάλετε, γιατί “Ο πόχει κόρην ακριβή του Μάρτη ο ήλιος μην την δει”!



Ο «Μάρτης» είναι ένας μήνας με πολλές παροιμίες κυρίως λόγω του άστατου καιρού του.

Αλλά επειδή ο ήλιος του Μαρτιού είναι καυτός....για να μην «μαυρίσει» τα παιδιά, τα φορούσαν από τα πολύ παλιά χρόνια τον "Μάρτη" (κόκκινη και άσπρη κλωστή) στον καρπό του χεριού. 


Είναι ένα μαγικό προφύλαγμα για τη νέα εποχική περίοδο.
Η «Μαρτιά» είναι ένα παμπάλαιο έθιμο, με βαλκανική διασπορά. Πιστεύεται ότι έχει τις ρίζες του στην Αρχαία Ελλάδα, και συγκεκριμένα στα Ελευσίνια Μυστήρια. 

«Σε ορισμένα μέρη, λένε ότι τον Μάρτιο πέφτει ένα κάρβουνο από τον ουρανό στη γη και έτσι αρχίζει να ζεσταίνεται η ατμόσφαιρα και να ανθίζουν τα δέντρα».



Σύμφωνα με την παράδοση, ο «Μάρτης» φτιάχνεται την τελευταία μέρα του Φεβρουαρίου και φοριέται από την 1η Μαρτίου έως και τα τέλη του μήνα.

Εκτός όμως από τους ανθρώπους, σε κάποιες περιοχές της χώρας κρεμούσαν την κλωστή όλη τη νύχτα στα κλαδιά μιας τριανταφυλλιάς για να χαρίσουν ανθοφορία, ενώ σε άλλες περιοχές την έβαζαν γύρω από τις στάμνες για να διατηρήσουν κρύο το νερό από τον ήλιο.

Από τη 1η πριν βγουν από το σπίτι, ως τις 31 του Μάρτη, τα παιδιά φορούν στον καρπό του χεριού τους ένα βραχιολάκι, φτιαγμένο από στριμμένη άσπρη και κόκκινη κλωστή, τον «Μάρτη» ή «Μαρτιά». Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, ο «Μάρτης» προστατεύει τα πρόσωπα των παιδιών από τον πρώτο ήλιο της Άνοιξης, για να μην καούν.




Το βραχιολάκι αυτό το βγάζουν στο τέλος του μήνα, ή το αφήνουν πάνω στις τριανταφυλλιές όταν δουν το πρώτο χελιδόνι, για να τον πάρουν τα πουλιά και να χτίσουν τη φωλιά τους.

Το ασπροκόκκινο στολίδι της 1ης του Μάρτη φέρει στα ρουμανικά την ονομασία «Μαρτιζόρ». Η κόκκινη κλωστή συμβολίζει την αγάπη για το ωραίο και η άσπρη την αγνότητα του φυτού χιονόφιλος, που ανθίζει τον Μάρτιο και είναι στενά συνδεδεμένο με αρκετά έθιμα και παραδόσεις της Ρουμανίας. Σύμφωνα με την μυθολογία, ο Θεός - Ήλιος μεταμορφώθηκε σε νεαρό άνδρα και κατέβηκε στη Γη για να πάρει μέρος σε μια γιορτή. Τον απήγαγε, όμως, ένας δράκος, με αποτέλεσμα να χαθεί και να βυθιστεί ο κόσμος στο σκοτάδι.

Μια ημέρα ένας νεαρός, μαζί με τους συντρόφους του σκότωσε τον δράκο και απελευθέρωσε τον Ήλιο, φέροντας την άνοιξη. Ο νεαρός έχασε τη ζωή του και το αίμα του -λέει ο μύθος- έβαψε κόκκινο το χιόνι. Από τότε, συνηθίζεται την 1η του Μάρτη όλοι οι νεαροί να πλέκουν το «Μαρτισόρ», με κόκκινη κλωστή που συμβολίζει το αίμα του νεαρού άνδρα και την αγάπη προς τη θυσία και άσπρη που συμβολίζει την αγνότητα.



ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΡΤΗ

v Ο Μάρτης δεν λείπει απ' τη Σαρακοστή.
v Τον Μάρτη ξύλα φύλαγε μην κάψεις τα παλούκια.
v Μη σε γελάσει ο Μάρτης το πρωί και χάσεις την ημέρα.
v Μαρταπρίλη τα νερά λάσπει και χώματα είναι.
v Από Αύγουστο χειμώνα κι από Μάρτη καλοκαίρι.
v Αν κάνει ο Μάρτης τρία νερά κι ο Απρίλης άλλα δύο,
v να δεις του Μάρτη τα κουκιά, τ' Απρίλη τα σιταράκια,
v να δεις το γέρο κρίθαρο πως στρίβει τη μουστάκα.
v Μάρτης είναι, χάδια κάνει πότε κλαίει και πότε γελάει.
v Αν κάνει ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλης άλλο ένα,
v χαρά σ' εκείνο το ζευγά πο' χει πολλά σπαρμένα.

v Τον γνωρίζετε τον Μάρτη, τον τρελλό και τον αντάρτη;
v Ξημερώνει και βραδιάζει κι εκατό γνώμες αλλάζει.

v Από Μαρτιού πουκάμισο κι απ' Αυγούστου σεγκούνι.
v Ο Μάρτης έχει τ' όνομα κι ο Απρίλης τα λουλούδια.
v Ο Αύγουστος για τα πανιά κι ο Μάρτης για τα ξύλα.
v Του Μάρτη ο ήλιος βάφει και πέντε μήνες δεν ξεβάφει.
v Το Μάρτη φύλαξε άχυρα, μη χάσεις το ζευγάρι.
v Τσοπάνη μου την κάπα σου, το Μάρτη φύλαγέ την.
v Τον Μάρτη χιόνι βούτυρο μα σαν παγώσει μάρμαρο.

ΕΠΣ. Πιερίας